Komedyen

Gençliğinde tiyatroya, oyunculuğa gönül vermiş olan Leh yazar Wladyslaw Reymont (1867-1925)’un kendi hayatından anektodlarla dolu ikinci romanı “Komedyen” (1896), halkın sanatı ve sanatçıyı küçümseyici tutumunu yansıttığı, bir kadın sanatçının trajik hikâyesidir. Sosyalist ve gerçekçi bir tutuma sahip olan yazar için bu hikâye, fazlasıyla öznel bir yönü yansıtmakla beraber, derin bir halk eleştirisi ve halka olan kırgınlığın bir ifadesi olarak da görülebilmektedir.

Başlarda “Genç Polonya” akımının içerisinde anılan Reymont, sembolik ve “sanat için sanat” yönü kuvvetli bir romantizmi eserlerinde barındırır. Diğer yandan unutulmamalıdır ki, Wladyslaw Reymont’a 1924 yılında Nobel Ödülü aldıran başyapıtı “Köylüler”, toplumcu bir destandır. Polonya’nın bir Rus toprağı olduğu dönem içinde büyüyen ve yükselen sosyalizmi içselleştiren “fakir-soylu” Reymont’un kaleminde, işte bu “toplumcu tavır ve topluma kırgınlık” zıtlığı diyebileceğimiz Rus ikilemini sonuna kadar hissedebiliriz.

Belirtmek gerekir ki “Komediantka” olan kitabın asıl dildeki başlığı, kadın komedyen demektir. Ek olarak, komedyenlik, bildiğimiz anlamda bir komedi oyuncusu anlamına gelmez, taşra oyuncularına verilen isimdir. Dolayısıyla, kadın komedyenimiz ikinci sınıf bir tiyatroculuğun içerisinde trajik sonuna doğru ilerlemektedir. Bu gerilim, sanatın yüceliğini barındıran içsel gerilimleri ve psikolojik tahlilleri okuyucuya sunarken, bilindik o kötü sona gittiğimizin bilincinde, okuyucuyu içine çeker ve çeker...

Fihrist olarak, Reymont’un Komedyen adlı bu çarpıcı eserini Türkçeye kazandırmanın mutluluğuyla, keyifli okumalar dileriz.