Çarın ıslahat planları gereği teftişler artırılınca adeta birer tanrıya dönüşen müfettişler, bürokrasinin kaderini belirlemeye başlar. Kimi fırsatçıların bu durumu fark etmesiyle, gerçek bir müfettiş olmak ya da yalnızca müfettişe benzemek arasında bir fark kalmaz. Kentteki iyi giyimli, zengin bir toprak ağasının kumarbaz oğlunu müfettiş sanan kaymakam, posta müdürü, memurlar ve kent sakinleri, teftiş etmekle uzaktan yakından alakası olmayan bu adama ikramlar, hediyeler yağdırmaya başlar. Sözde müfettişe de durumun keyfini sürmek kalır...
Çarlık Rusya’sını sarsan Müfettiş, Gogol’ün kariyeri için kısa vadede bir tehdit, uzun vadede bir başyapıt haline geldi.
#dünyaklasikleri #rusklasikleri #oyun #teftiş #yozlaşma #bürokrasi
NİKOLAY GOGOL, 1809’da Ukrayna’da doğdu. Halk kültürünü yansıtmakla birlikte alışılmışın dışına çıkan ilk öyküleri Rus edebiyatına yeni ve diri bir hava getirdi. Genç yaşında ünlenen Gogol’ün ilk hayranları arasında şair Aleksandr Puşkin ve eleştirmen Vissarion Belinski de vardı. Mirgorod Öyküleri ve Petersburg Öyküleri, Gogol’ün Rus edebiyatındaki yerini daha da sağlamlaştırdı. Çar I. Nikolay dönemindeki yozlaşmış bürokrasiyi acımasızca alaya alan Müfettiş adlı güldürüsünün gerici basından gördüğü büyük tepki üzerine Rusya’dan ayrılmak zorunda kalan Gogol, çeşitli aralarla 1842’ye kadar Roma’da yaşadı. Ölü Canlar adlı romanı, serflik düzeni ve devlet yönetimindeki adaletsizlikleriyle feodal Rusya’yı yansıtıyordu. Gogol’ü ününün doruğuna ulaştıran yapıtı Ölü Canlar oldu. “Rus edebiyatının babası” olarak kabul edilen Gogol, yaşamının son döneminde ruhsal bunalımlar geçirip 1852’de Moskova’da öldü.
UĞUR BÜKE, 1959’da Suşehri’nde doğdu. Öğretmen Okulu’nu bitirdikten sonra AÜ Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Rus Dili ve Edebiyatı Bölümü’ne girdi. 1981’de mezun olduktan sonra Türkiye’nin Sesi radyosunda Rusça spiker ve çevirmen olarak çalıştı. Askerliğinin ardından İstanbul’a yerleşerek turist rehberliği ve Sovyetler Birliği Başkonsolosluğu’nda çevirmenlik yaptı. Nikolay Gogol, Lev Tolstoy, İvan Turgenyev, Nikolay Leskov, İvan Bunin, Valentin Rasputin, Anatoli Rybakov, Yuri Bondarev, Nikolay Nekrasov, İlya Boyaşov, Svetlana Uturgauri, Olcas Süleymenov, R. Abutalıbov, E. Muradaliyeva gibi yazarların eserlerini Türkçeye kazandıran ve TYS üyesi olan BÜKE evli ve bir kız çocuk sahibi.